از اولین تب طلا در ابتدای دهه‌ی 1800 میلادی در کالیفرنیا آمریکا، تا امروز در ایران و هر جای دیگر دنیا، طلا هیچگاه جایگاه ارزشی خود را از دست نداده است. در روزهای تب طلا در قرن 18 و 19 میلادی، مردم و صنعتگران با لگن، الک و سرند سوار بر گاری از کوهستان‌های یخ‌زده چیلکات آلاسکا و کوهستان‌های راکی کلورادو تا صحرای نوادا در آمریکا و در کشورهای دیگر مثل استرالیا، نیوزلند، آفریقای جنوبی و ونزوئلا در جستجوی طلا بودند. از رودخانه تا سنگ و شن و خاک، هر چیزی که درخشندگی در آن دیده می‌شد، سریعا برای تصفیه و استخراج طلا به مراکز و محل‌های مخصوص تخلیص منتقل می‌شدند. در این راه بسیاری از انسان‌ها جان خود را در دره‌های گراند کانیون و فریزر کانیون تا ارتفاعات تیبستی در مرکز کشورهای چاد، نیجر و لیبی از دست داده‌اند.
پس از گذشتن مدت‌ها از تب طلا در دنیا، هنوز هم این فلز ارزشمند و گرانبها جایگاه خود را به عنوان محور تبادلات بین‌المللی، معیار قیمت‌گذاری، پستوانه مالی کشورها و جواهر و زیورآلات حفظ کرده است. با پیشرفت علم و تکنولوژی، بشر متوجه خواص دیگر حیرت‌انگیز طلا شد. ما متوجه شدیم که چرا طلا، علیرغم اینکه در بستر رودخانه‌ها بود، اما اصطلاحا زنگ نمی‌زد. فهمیدیم که طلا یکی از بهترین رساناهای جهان است و می‌توانیم از آن در دیوایس‌های الکترونیکی خود برای بهبود کیفیت زندگی استفاده کنیم. اما زمانی که این دیوایس خراب می‌شوند سرنوشت این بخش چه می‌شود؟ سوال بزرگی که گروه‌های تحقیقاتی بسیاری در دنیا آن را دنبال کرده‌اند. اما گویا در اینستاگرام جواب‌های بهتری پیدا شده است!
بنظر می‌رسد از تب طلا به تب کلاهبرداری استخراج طلا رسیده‌ایم. کلاهبرداری با چاشنی بیماری‌هایی برای نسل‌های فعلی و آینده. با یک جستجوی ساده در شبکه‌های اجتماعی به افراد زیادی برمیخوریم که ادعا می‌کنند با هزینه‌ای اندک، می‌توانید کاری پرسود انجام دهید: بازیافت طلا در منزل! تنها هزینه‌اش را هم یک بشر بزرگ و چند لیتر اسید قوی اعلام می‌کنند. اما آیا تنها هزینه همین است؟ بگذارید در این رابطه بیشتر صحبت کنیم.
زمانی که با روش‌های دوستان اینستاگرامی بازیافت طلا انجام می‌دهید، گازهای نیتروزیل کلرید، نیتروژن دی‌اکسید و کلر ایجاد می‌شود. ابتدا در خصوص گاز کلر کمی بدانیم. قطعا تجربه استفاده از جوهر نمک را دارید یا حداقل در مورد آن شنیده‌اید. جوهر نمک در حقیقت هیدروکلریک اسید رقیق‌شده است. زمانی که از این اسید برای تمیزکاری استفاده می‌شود، این اسید با محیط اطراف واکنش می‌دهد (اصولا هدف استفاده همین است). در این صورت، هیدرولیز این اسید باعث تولید یک گاز بی‌رنگ با بوی تند ایجاد می‌شود. استنشاق این گاز می‌تواند اثرات سلامتی مخربی روی بدن انسان داشته باشد. عفونت ریه، مسمومیت و حتی از بین‌رفتن بافت ریه در افراد ضعیف‌تر از اثرات این گاز است. این گاز حتی می‌تواند باعث مرگ شود. متاسفانه همین موضوع در خرداد سال 1402 در مشهد جان یک جوان 38 ساله را گرفت (روزنامه ایران، بخش حوادث، 11 خرداد 1402). نیتروزیل کلرید (NOCl)، گازی زرد-خرمایی رنگ است که به تعبیر سازمان جهانی کار و سازمان بهداشت جهانی، می‌تواند به چشم‌ها، پوست و ریه آسیب شدید برساند. این گاز درصورتی که در معرض آتش یا حرارت قرار بگیرد، با توجه به قدرت اکسیدکنندگی شدید خود، می‌تواند گازهای سمی دیگری را نیز ساطع کند. این گاز بسیار سمی از اولین علائم انجام واکنش در پیج‌های اینستاگرامی است! یکی از گازهایی که این ترکیب می‌تواند ایجاد کند، گاز نیتروژن دی‌اکسید یا مشتق آن N2O4 است. این گاز نیز به شدت سمی بوده و تنفس آن می‌تواند خطرات جدی سلامت را به همراه داشته باشد. این گاز نیز رنگ زرد-خرمایی دارد و از نیتروزیل کلرید قابل تشخیص نیست.
به جز این خطرات مستقیم، خطرات غیر مستقیم دیگری نیز در بازیافت غیراصولی پسماند الکترونیکی وجود دارد. یکی از این خطرات، ورود برخی فلزات سنگین به آب است. حتما می‌دانید که آبی که مصرف می‌کنیم، مجددا و در نهایت وارد چرخه‌ی آب خودمان می‌گردد. فلزات سنگین مثل جیوه، کادمیوم و حتی مس، در صورت ورود به چرخه آب، با توجه به فعالیت بالا می‌توانند روی ژنوم انسان و یا سایر جانداران اثر گذاشته و بعضا باعث معلولیت‌های شدید، انواع سرطان‌ها، نازایی، مشکلات تنفسی، پوستی و گوارشی و همچنین در موارد خاص، منجر به فوت فرد در معرض این فلزات شوند.
جدای از این موارد، برای بازیافت پسماند الکتریکی و الکترونیکی، بعضا روش‌های حرارتی مورد استفاده قرار میگیرند. این روش‌ها که با تولید دود فراوانی همراهند، باعث انتشار گازهای سرطان‌زایی از روی پلیمرهای بازدارنده شعله برومینه که در پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی وجود دارند، می‌شوند. سازمان بهداشت جهانی با همکاری یونیسف، اثرات این گازها را بر روی افراد مختلف، بخصوص کودکان بررسی کرده است. نتایج این گزارش که در وبسایت این سازمان موجود است، بسیار شوکه‌کننده است. در گزارش‌های آتی پارس چرخش آسیا، برخی از این گزارشات را برای عموم به اشتراک خواهیم گذاشت.
طلا یک فلز بسیار نجیب است و سخت واکنش می‌دهد. در ذهن داشته باشید، هر آنچه می‌تواند با طلا واکنش دهد، قطعا با سلول‌های بدن نیز واکنش خواهد داد. واکنش با سلول‌های بدن، به معنای بیماری است و نقطه‌ی اوج آن، سرطان است.
ما در پارس چرخش آسیا، پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی را با روش‌های اصولی و سبز، مدیریت می‌کنیم. به طوری که خروجی گاز این مجموعه، بخار آب و خروجی پساب آن، آب صنعتی با pH=8، قابل استفاده مجدد در صنعت کشور است. گروه تولیدی صنعتی پارس چرخش آسیا، سلامت جامعه را اولویت خود قرار می‌دهد.